Foto: Corné Sparidaens
Dit artikel is op 28 juni 2023 in het Dagblad van het Noorden verschenen
Een jaar lang ontvangen vijf dakloze jongeren in Groningen 1050 euro om hun leven weer op de rails te krijgen als onderdeel van het Bouwdepot. Waarom is dat nodig en wat biedt dit traject?
GÉANNE BEIMERS
Door een ondraaglijke thuissituatie eindigt Noah* (20) op straat. Hij praat liever niet over zijn situatie. Vanaf zijn 16de slaapt hij bij familie en vrienden. ,,Van mijn broer naar mijn zus en weer naar mijn broer. Ik was het zwarte schaap van de familie.” Desondanks blijft hij steevast naar zijn opleiding gaan. Nadat hij vier jaar van bank naar bank is gegaan, wordt Noah op 20-jarige leeftijd dakloos. Overdag leeft hij op straat en ’s nachts slaap hij bij de daklozenopvang in Groningen. ,,De enige vastigheid die ik kende op dat moment was mijn opleiding. Naast de lessen was er niets”, zegt hij met een Groningse tongval.
Dit is een van de talloze schrijnende situaties die Sabrina Hamouda (39) als projectleider bij WerkPro in Groningen ziet. ,,Eerst raken jongeren thuisloos, ze slapen dan bij familie, vrienden of kennissen. Deze situatie kan soms wel jaren voortduren. Op een gegeven moment is dat netwerk uitgeput.’’ ,,Op dat moment is het risico groot dat ze in aanraking komen met de onderwereld. Als een onbekende je onderdak biedt, is dat niet zonder tegenprestatie of andere risico’s. De andere optie is op straat komen te staan.”
Terwijl Hamouda de verslechterende situatie van dakloze jongeren schetst, knikt Noah instemmend. Zijn problemen stapelden zich ook op. Tot zijn studieloopbaanbegeleider hem in contact bracht met de jongerenwerker van WerkPro: Hamouda. In mei 2022 is Noah al een aantal maanden dakloos en dat valt hem zwaar. Zodra hij uit school stapt, wacht een eindeloze en saaie middag. Dan heeft hij geen dak meer boven zijn hoofd en staat hij op straat. WerkPro werkt dan met de gemeente Groningen aan het Bouwdepot. Een proefproject, waarbij de gemeente vijf dakloze jongeren tussen de 18 en 21 jaar een jaar lang een budget geeft van 1050 euro per maand.
Van 18 tot 21 jaar, het is slechts drie jaar. Terwijl andere jongeren kiezen naar welke kroeg ze willen, maken dakloze jongeren zich zorgen over het vinden van een slaapplek. Voor de laatste groep jongeren is amper iets geregeld. Aan de ene kant zijn ze volwassen en mogen ze hun eigen boontjes doppen. Aan de andere kant is deze groep vaak financieel onzelfstandig.
Jongeren tussen de 18 en 21 jaar die geen vangnet met familie en vrienden hebben, komen sneller op straat te staan. Dat ziet ook Hamouda: ,,Negen van de tien keer is er sprake van een conflict met de ouders.” Maar op wie moeten de jongeren bouwen als ze niet kunnen terugvallen op hun ouders? Stel je voor dat een jongere zijn baan plotseling verliest en zijn huur niet kan betalen. Zonder dat vangnet van familie en vrienden komt deze jongere op straat te staan. Met lege handen.
Daarom krijgen deelnemers van het Bouwdepot het vaste budget van 1050 euro per maand. Door een samenwerking met wooncorporatie Lefier biedt WerkPro ook een kamer aan. ,,Zo combineren we een vast budget met een vaste woonplek. Want zonder woonruimte hebben de jongeren geen kans om op te krabbelen. Zo is het een compleet kansenpakket”, aldus Hamouda. ,,De basis voor bestaanszekerheid.”
Bovendien staat het Bouwdepot gereed, in zo’n situatie kan direct actie worden ondernomen. Zonder wachtrij. ,,Dit stelt ons in staat direct te handelen zonder dat er kostbare tijd verloren gaat.” De directe vaste basis biedt ruimte om te werken aan jezelf en om naar therapie te gaan.
Naast de vijf plekken in het Bouwdepot biedt WerkPro ook onderdak door middel van Kamers met Kansen. Dit initiatief biedt zes jongeren onderdak die dakloos dreigen te worden. Zonder het vaste budget per maand. Toch is dit bij lange na niet voldoende om alle dakloze jongeren een goed traject aan te bieden. WerkPro hoopt volgend jaar het Bouwdepot aan een grotere groep aan te bieden. Toen Noah vorig jaar een gesprek voerde met Hamouda, bleek hij al snel een goede deelnemer te zijn voor deze proef. Het afgelopen jaar kreeg hij 1050 per maand, waarmee hij al zijn lasten betaalde. Ook huur voor de kamer die WerkPro aanbiedt. Bovendien krijgen de deelnemers begeleiding. Wekelijks komt Hamouda langs en spreekt met deelnemers over hun ontwikkelingen. ,,Ik begeleid ze waar nodig. De ene keer is dat samen naar de Ikea gaan voor meubels en de andere keer is dat een goed gesprek voeren.” Maar Noah moest ook leren omgaan met geld. ,,Ik heb veel geld uitgegeven aan de McDonalds, echt zonde”, klaagt hij. Hamouda: ,,Nu is er ruimte om fouten te maken en te leren, hiervoor was je elke dag bezig met waar je die avond kon slapen.” Eindelijk kon Noah zich als zijn leeftijdsgenoten gedragen.
Hij woonde met de vier andere deelnemers. ,,Ik bouwde een netwerk van vrienden op. Iedereen in dat huis heeft een rugtas. Ik hoorde vorig week iemand huilen. Ik loop dan wel naar de deur om te vragen of ik kan helpen.” Het jaar van Noah is bijna verstreken. Waar hij het meest trots op is? ,,Mijn bed en televisie. Ik heb mijn eigen spullen aangeschaft, dit is waar je voor vecht”, zegt hij
glunderend terwijl zijn handen de lucht in bewegen. Meer dan vier jaar kon hij niet op een eigen bed slapen. Hamouda: ,,Eigenlijk staan de meubels symbool voor het maken van je eigen keuzes. Met je eigen geld.” Het jaar van Noah zit er bijna op. Hierna gaat hij een begeleid wonen traject starten, dat biedt ruimte om verder aan zichzelf te werken. Waar hij over vijf jaar wil staan? ,,In een eigen woning, met een rijbewijs en diploma op zak. Eigenlijk wil ik gewoon een normaal leven. Misschien ook wel huisje, boompje, beestje.”
*Noah is een gefingeerde naam